Sosyal Fobi Hakkında Merak Edilenler
Sosyal Fobi Nedir?
Sosyal anksiyete bozukluğu olarak da bilinen sosyal fobi, yoğun korku ve sosyal durumlardan kaçınma ile karakterize bir anksiyete bozukluğudur. Sosyal fobisi olan insanlar, topluluk önünde konuşma, yeni insanlarla tanışma veya otorite figürleriyle etkileşim kurma gibi başkaları tarafından yargılanabilecekleri veya incelenebilecekleri durumlarda aşırı endişe yaşarlar. Sosyal fobinin belirtileri kızarma, terleme, titreme, mide bulantısı ve konuşma zorluğunu içerebilir.
Sosyal fobisi olan insanlar genellikle semptomlarından utanır veya utanırlar ve sosyal durumlardan kaçınmak için büyük çaba sarf edebilirler. Sosyal fobi tedavisi tipik olarak bilişsel-davranışçı terapiyi, ilaçları veya her ikisinin bir kombinasyonunu içerir.
Sosyal fobi, nüfusun tahmini % 7’sini etkileyen yaygın bir hastalıktır. Kadınlarda erkeklerden daha yaygındır ve tipik olarak ergenlik veya erken yetişkinlikte başlar.
Sosyal Fobi mi, Utangaçlık mı?
Sosyal fobi, sosyal durumların yoğun korkusunu içeren bir tür anksiyete bozukluğudur. Sosyal durumlarda rahatsızlık ile karakterize edilen bir kişilik özelliği olan utangaçlık ile aynı şey değildir.
Sosyal fobisi olan insanlar, yargılanmadıkları veya değerlendirilmedikleri durumlarda bile sosyal durumlarda aşırı endişe yaşayabilirler. Ayrıca terleme, titreme ve yarış kalbi gibi fiziksel semptomlar da yaşayabilirler.
Öte yandan utangaçlık, sosyal durumlarda rahatsızlık hissetmeyi içeren bir kişilik özelliğidir. Utangaç olan insanlar bazı sosyal durumlarda endişeli hissedebilirler, ancak sosyal fobisi olanlarla aynı yoğun korku ve fiziksel semptomları yaşamazlar.
Sosyal Fobi Belirtileri
- Sosyal durumlarda yargılanma veya utanma korkusu
- Sosyal olayların beklentisinde yoğun kaygı
- Sosyal durumlardan kaçınma
- Topluluk önünde konuşma veya yabancılarla etkileşim kurma korkusu
- Kızarma, terleme, titreme, mide bulantısı veya konuşma zorluğu gibi fiziksel belirtiler
- Öz bilinç ve başkalarının ne düşündüğü hakkında endişelenmek
- İlgi odağı olma korkusu
- Yemek yerken endişeli veya kötü hissetmek
- Umumi tuvaletleri kullanma korkusu
- Göz teması kurma ve sürdürme zorluğu
Sosyal Fobinin Nedenleri
1. Genetik
Sosyal fobi, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanabilir. Çalışmalar, sosyal fobisi olan kişilerin ailede anksiyete bozukluğu öyküsü olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu göstermiştir.
2. Beyin kimyası
Serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmiterler, duyguların ve davranışların düzenlenmesinde rol oynar. Bu kimyasallardaki dengesizlikler sosyal fobiye katkıda bulunabilir.
3. Çevre
Zorbalık, alay veya eleştiri gibi deneyimler sosyal fobiye yol açabilir. Sosyal beceri eksikliği veya yargılanma korkusu gibi diğer çevresel faktörler de sosyal fobinin gelişimine katkıda bulunabilir.
4. Öğrenilmiş Davranış
Sosyal fobi, başkalarının davranışlarını gözlemleyerek öğrenilebilir. Örneğin, bir çocuk sosyal kaygı belirtileri gösteren bir ebeveyn veya başka bir aile üyesi görürse, benzer şekilde davranmayı öğrenebilir.
5. Travma
Fiziksel veya cinsel istismar gibi travmatik olaylar sosyal fobinin gelişmesine yol açabilir.
6. Tıbbi Durumlar
Tiroid bozuklukları gibi bazı tıbbi durumlar sosyal fobi belirtilerine neden olabilir.
Sosyal Fobi Tedavisi
Sosyal fobi, yoğun korkuya ve sosyal durumlardan kaçınmaya neden olan bir tür anksiyete bozukluğudur. Sosyal fobi tedavisi tipik olarak bilişsel-davranışçı terapi (BDT), ilaçlar ve yaşam tarzı değişikliklerinin bir kombinasyonunu içerir.
BDT, insanların kaygılarına katkıda bulunan olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışlarını tanımlamalarına ve değiştirmelerine yardımcı olan bir psikoterapi türüdür. BDT sırasında, bir terapist kişinin tetikleyicilerini tanımlamasına, irrasyonel inançlarına meydan okumasına ve rahatlama tekniklerini uygulamasına yardımcı olacaktır.
Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) ve benzodiazepinler gibi ilaçlar da sosyal fobiyi tedavi etmek için kullanılabilir. SSRI’lar, anksiyete semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilecek bir antidepresan türüdür. Benzodiazepinler, kısa vadede kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilecek bir tür yatıştırıcıdır.
Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve yeterli uyku gibi yaşam tarzı değişiklikleri de sosyal fobi semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Ek olarak, bir destek grubuna katılmak veya bir terapistle konuşmak, sosyal fobisi olan kişilerin kaygılarıyla başa çıkmayı öğrenmelerine yardımcı olabilir.
Sosyal Fobi Tekrarlar mı?
Evet, sosyal fobi tekrarlayabilir. Geçmişte sosyal fobi yaşayan kişiler gelecekte tekrar yaşayabilirler. Sosyal fobi belirtileri yaşıyorsanız, bir ruh sağlığı uzmanından yardım istemek önemlidir. Tedavi semptomları azaltmaya ve nüksetmeyi önlemeye yardımcı olabilir.
Öz bakım uygulamak ve stres ve kaygıyı yönetmek için sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmek de önemlidir. Bu, sosyal fobinin tekrarlama riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Sosyal fobinin tedavi edilebilir bir durum olduğunu ve iyileşmenin mümkün olduğunu hatırlamak da önemlidir. Doğru destek ve tedavi ile insanlar semptomlarını yönetmeyi ve tatmin edici bir yaşam sürmeyi öğrenebilirler.
Sosyal fobi ve benzeri rahatsızlık hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için şimdi Fethiye Psikolog sayfamıza göz atabilirsiniz.
